Profesjonalne, artystyczne kino w Polsce potrzebuje uczelni kształcącej filmowców – uznali artyści i teoretycy sztuki, którzy po zakończeniu II wojny światowej znaleźli się w Łodzi.

W 1948 r. stworzyli Szkołę Filmową.

Rektorat, lata 50.
fot. E. Haneman

Pierwszymi wykładowcami byli: Jerzy Bossak, Jerzy Toeplitz, Wanda Jakubowska, Stanisław Wohl i Antoni Bohdziewicz. Naukę rozpoczynali wtedy późniejsi reżyserzy: Andrzej Munk, Andrzej Wajda, Roman Polański, Janusz Morgenstern, Kazimierz Kutz i Kazimierz Karabasz oraz operatorzy:
Jerzy Wójcik, Witold Sobociński, Mieczysław Jahoda i Wiesław Zdort.
Jednocześnie została w Łodzi otwarta Wyższa Szkoła Aktorska, którą kierował Kazimierz Dejmek, a pierwszymi absolwentami byli m.in. Jadwiga Barańska i Jan Machulski.

Polityczna odwilż 1956r. zaowocowała programami nauczania obejmującymi światowy dorobek sztuki filmowej. Sala kinowa w rektoracie stała się miejscem kultowym:tu, dzięki osobistym kontaktom wykładowców, pokazywane były kopie filmów amerykańskich i zachodnioeuropejskich, niedostępnych w oficjalnej dystrybucji. Szkoła Filmowa stała się centrum polskiego życia filmowego kraju, a studia w Łodzi – marzeniem przyszłych artystów. Szkoła słynęła z nieskrępowanego stylu bycia, otwartości, atmosfery intelektualnego fermentu, nonszalancji wobec standardów obowiązujących w życiu i sztuce. Moda na jazz zaowocowała powstaniem zespołu muzycznego, w którym prym wiedli operatorzy Witold Sobociński i Jerzy Matuszkiewicz. Roman Polański został nagrodzony na festiwalu filmowym podczas Wystawy Światowej EXPO 1958 za film Dwaj ludzie z szafą. Legendą stały się szkolne schody prowadzące do sali projekcyjnej – miejsce spotkań, dyskusji i studenckich żartów.

Henryk Kluba i Roman Polański
źródło: Archiwum PWSFTviT

W 1958 r. uczelnia filmowa i aktorska połączyły się.
W latach 60. studiowali w Szkole na wydziale reżyserii: Jerzy Skolimowski, Krzysztof Zanussi, Edward Żebrowski, Krzysztof Kieślowski, Marek Piwowski, Witold Leszczyński, Grzegorz Królikiewicz, Wojciech Marczewski i Marcel Łoziński, a na wydziale operatorskim: Adam Holender, Sławomir Idziak, Andrzej Jaroszewicz czy Edward Kłosiński. To nowe pokolenie twórców stworzyło nurt zwany „kinem moralnego niepokoju”, w odróżnieniu od wcześniejszej „polskiej szkoły filmowej”, skupiony na współczesności i pogłębionym portrecie psychologicznym bohaterów. Polański, Skolimowski i Holender wybierają emigrację i karierę na Zachodzie. Wydział Aktorski szczyci się takimi absolwentami jak:
Janusz Gajos, Zygmunt Malanowicz czy Barbara Brylska.

Rok 1968 Sala projekcyjna w Rektoracie, lata 60.
źródło: Archiwum PWSFTviT rzucił ponury cień na Szkołę, na skutek prześladowań politycznych odszedł ze stanowiska rektora Jerzy Toeplitz, a wraz z nim wielu pedagogów. W latach 70. wykładowcą, a później rektorem został Wojciech Jerzy Has, który autorytetem artystycznym zapewniał Szkole poczucie niezależności. Uczelnia wykształciła kolejne pokolenia studentów, m.in.: Ryszarda Bugajskiego, Feliksa Falka, Filipa Bajona, Piotra Szulkina, Wojciecha Wiszniewskiego, Krzysztofa Krauze, Juliusza Machulskiego, Janusza Kijowskiego, Zbigniewa Rybczyńskiego, Krzysztofa Ptaka, Bronisława Wrocławskiego, Mariusza Benoit i Krzysztofa Stroińskiego.
Szkoła zaczęła uczestniczyć w liczących się festiwalach filmowych na świecie, filmy studenckie doceniają jurorzy m.in.: w Cannes, Monachium, Nowym Jorku, Oberhausen, Mannheim czy Poitiers.

Władysław Pasikowski i Paweł Edelman
fot. J. Marczewski

W latach 70. i 80. studiują: Robert Gliński, Piotr Sobociński,
Jan Jakub Kolski, Jacek Bławut, Dorota Kędzierzawska, Władysław Pasikowski, Adam Sikora, Jolanta Dylewska, Mariusz Grzegorzek czy Paweł Edelman.

Przełom ustrojowy 1989 r. pozwolił Szkole Filmowej na rozwinięcie skrzydeł - rozpoczęła się rozbudowa kampusu i zakupy najnowocześniejszego sprzętu filmowego. Także wydział aktorski przekształcił się pod wpływem nowych czasów i nowych mediów, aktorzy przygotowywani są do pracy w teatrze, kinie i telewizji. Studia aktorskie w łódzkiej Szkole Filmowej ukończyli w tym czasie: Zbigniew Zamachowski, Cezary Pazura, Wojciech Malajkat, Edyta Olszówka czy Gabriela Muskała. Obok reżyserii filmowej, sztuki operatorskiej, aktorstwa i produkcji filmowej pojawiły się nowe kierunki studiów: montaż filmowy, scenariopisarstwo, fotografia, animacja i efekty specjalne. Absolwenci dwóch ostatnich dekad to: Wojciech Smarzowski, Piotr Trzaskalski, Artur Reinhart , Xawery Żuławski, Arkadiusz Tomiak, Wojciech Staroń, Łukasz Barczyk, Małgorzata Szumowska, Michał Englert, Sławomir Fabicki, Maria Sadowska, Leszek Dawid, Greg Zgliński, Anna Kazejak-Dawid, Jan Komasa, Radosław Ładczuk i Borys Lankosz.

Studenci Reżyserii na zajęciach prof. Krzysztofa Hejke
fot. K. Hejke